قزاقستان بازیگر فعال کریدور میانی

قزاقستان کشوری واقع در آسیای مرکزی با جمعیتی بالغ بر 19 میلیون نفر و مساحتی در حدود 7/2 میلیون کیلومتر مربع است. قزاقستان نهمین کشور پهناور جهان و بزرگترین کشور محصور شده در خشکی است. زبان رسمی این کشور روسی یا قزاقی است. قزاقستان با وجود دارابودن منابع بسیار زیاد و حضور حکومتی سکولار از نظر شاخص‌های توسعه منابع انسانی، مردم‌سالاری و تولید ناخالص داخلی آمار و جایگاه پایینی در سطح جهان دارد. بخش کشاورزی قسمت اعظم اقتصاد قزاقستان را تشکیل داده است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوری‌های تازه استقلال یافته دارد و از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای به شمار می‌رود. تخمین زده می‌شود که قزاقستان دومین منابع بزرگ اورانیوم در سطح جهان را دارا باشد.  همچنین کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوری‌های اتحاد شوروی سابق قرار داده ‌است.

قزاقستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در مسیر راه ترانزیت کالا از سمت چین به اروپا قصد نقش‌آفرینی اساسی در حوزه ترانزیت را دارد. تلاش‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری در بنادر خود و دیگر کشورها از جمله بندر پوتی گرجستان، در کنار افزایش 86 درصدی ترانزیت از مسیر ترانس‌خزر نسبت به سال گذشته و رسیدن به مقدار 7/1 میلیون‌تن کالا، قزاقستان را تشویق کرده تا تلاش خود برای افزایش سهم ترانزیتی این کشور تا 80 درصد از کل محموله‌های این مسیر را افزایش دهد. هدف‌گذاری میان‌مدت قزاق‌ها رسیدن به حجم 10 میلیون‌تن ترانزیت کالا در سال است. مهم‌ترین مشکل قزاقستان در این مسیر، سرمایه مالی مورد نیاز است. از این رو این کشور تلاش خود را برای جذب سرمایه از کشورهای ذی‌نفع اروپایی و ایالات متحده آمریکا به عنوان دومین شریک تجاری افزایش داده و قصد دارد با جلب اعتماد این کشورها مقدمات افزایش ظرفیت مسیر ترانس‌خزر را فراهم کند. یکی اهداف در نظر گرفته شده در این مسیر صادرات مواد معدنی قزاقستان به کشورهای مذکور برای تشویق به افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های این کشور است.

قزاقستان با توجه به دارا بودن منابع بسیار اورانیوم و فعال‌ترین معادن استخراج این ماده استراتژیک سهم بیش از 45 درصدی از عرضه اورانیوم جهان را در دست دارد. شرکت دولتی کازاتومپروم به تنهایی 25 درصد تولید اورانیوم جهان را در اختیار دارد. از آن‌جا که آمریکا در پی جنگ اوکراین به دنبال کاهش واردات اورانیوم از روسیه بوده است، قزاقستان به دنبال آن است که با ایجاد اطمینان از مسیر ترانس‌ خزر و دور زدن روسیه با جلب اعتماد کشورهای غربی به ویژه آمریکا، ظرفیت مسیر ترانس خزر (کریدور میانی) را از طریق سرمایه‌گذاری این کشورها افزایش داده و مسیر امنی برای ارسال محموله‌های خود فراهم کند.

قزاقستان از سال 1993 میلادی تاکنون قریب به 63 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی از سوی آمریکا جذب کرده است و در طول سفر قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان به آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2023 به دنبال جذب سرمایه‌های جدید از سوی شرکت‌های آمریکایی طی برگزاری جلسات مختلف است.

این جذب سرمایه با محوریت کریدور ترانس خزر است و می‌تواند در راستای افزایش حجم مبادلات قزاقستان با کشورهای غربی و آمریکا از طریق تجارت منابع معدنی مثل اورانیوم نیز ‌باشد. این اقدامات در کنار سایر اقدامات کشورهای عضو سازمان دولت‌های ترک‌زبان بیانگر تلاش بیش از پیش کشورهای همسایه شمالی ایران در زمینه ترانزیت کالا و استفاده از امتیازهای متنوع خود برای جذب هرچه بیشتر سرمایه است.